Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp dạy trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen chữ viết

 Phương pháp dạy trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen chữ viết 
 PHẦN I : PHẦN MỞ ĐẦU
 Lý do chọn đề tài :
 Trong dân gian thường có câu nói lưu truyền từ đời này sang đời khác và 
cho đến thời điểm hiện tại bây giờ câu nói đó vẫn còn tồn tại , Đó là câu nói “ 
con người chúng ta không ai biết từ khi mới sinh ra, mà muốn biết thì phải 
học mà có học mới biết”
 Hay thay vào đó Bác Hồ kính yêu của chúng ta cũng có câu nói 
 “ Trẻ em như búp trên cành
 Biết ăn, biết ngủ, học hành là ngoan”
 Mà trẻ em của chúng ta ở đây chính là những em bé thơ ngây ở lứa tuổi 
mẫu giáo, nhà trẻ nói riêng và trẻ mầm non nói chung. Đó là những em ở lứa 
tuổi mầm non thật đáng yêu, từ những đứa trẻ thật thơ ngây, có một tâm hồn 
trong sáng, vô tư. Mà đó là những mầm non tương lai của xã hội, của đất 
nước trong tương lai, nếu như được sống trong một môi trường giáo dục tốt, 
có một thói quen nhất định tốt, 
 Ở lứa tuổi này đòi hỏi sự phát triển về kiến thức, nhân thức, phát triển
tâm sinh lý một cách thật phù hợp là một vần đề rất quan trọng. Hay nói một 
cách khác hơn là tại môi trường giáo dục mầm non chúng ta trong việc phát 
triển cũng như việc chuẩn bị tâm lý, chuẩn bị một hành trang cho trẻ bước 
vào lớp 1- phổ thông. Ở lứa tuổi này khả năng nhận thức, khả năng hứng thú 
học tập của trẻ được thông qua hình thức “chơi mà học- học mà chơi”
 Đối với lứa tuổi trẻ 5-6 tuổi việc học chữ là một vấn đề rất khó khăn. Ở 
trẻ mẫu giáo chúng ta chỉ cần chú trọng đến việc phát triển toàn diện về các 
mặt như “ Đức- Trí- Thể- Mĩ –Lao” và rèn luyện năng lực tiếp thu các kiến 
thức ở tất cả các hoạt động. Đây chính là một trong các lĩnh vực chuyên biệt 
cần phải chuẩn bị cho trẻ trước khi vào lớp một. Mà quan trọng nhất là môn 
tiếng việt nghĩa là trẻ phải biết đọc và viết. Chính vì vậy mà môn làm quen 
chữ viết được đưa vào lớp mẫu giáo 5-6 tuổi là lứa tuổi cuối của bậc học mầm 
non. Ở trẻ mẫu giáo chưa biết đọc, chưa biết viết các chữ, các từ . Mà việc 
 Mai Lệ Huyền – GV trường mẫu giáo Hoa Cúc 1 Phương pháp dạy trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen chữ viết 
đều quan trọng hơn nữa là chúng ta phải cung cấp cho trẻ một nhận biết, một kỉ 
năng đúng theo phương pháp quy định của luật giáo dục “ không dạy trước 
chương trình lớp một”. Luật cũng quy định “ mầm non chỉ đào tạo cho trẻ phát 
triển toàn diện về 5 lĩnh vực, rèn luyện một trẻ có đủ “đạo đức, sức khỏe, trí 
lực, thẫm mĩ, tình cảm xã hội” và hình thành cho trẻ nhân cách làm hành trang 
cho trẻ chuẩn bị vào lớp 1- phổ thông.
 Để dạy trẻ làm quen với chữ viết, cần có sự thay đổi cách tổ chức các 
hoạt động trong môi trường chữ viết và ngôn ngữ nói một cách phong phú. 
Việc cho trẻ làm quen chữ viết của nghành và tham khảo tài liệu hướng dẫn 
thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ Mầm Non 5 tuổi theo hướng đổi 
mới . Từ đó bản thân tôi càng nhận thấy rõ tầm quan trọng trong hoạt động 
làm quen chữ viết có vị trí quan trọng trong việc giáo dục trẻ phát triển toàn 
diện. Do đó, để dạy tốt hoạt động này giáo viên phải đạt được những mục tiêu 
như: 
 - Nắm vững nội dung, phương pháp tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen 
 chữ viết. 
 - Biết thiết kế và tổ chức các hoạt động làm quen với chữ viết theo từng 
 loại tiết, từng chủ điểm để phát triển các kỹ năng cần thiết chuẩn bị 
 cho việc đọc, trước khi vào học lớp một. 
 - Tự tin và có ý thức sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ 
 làm quen với chữ viết theo chủ điểm
 Dựa trên cơ sở thực tiễn và pháp luật đã quy định riêng dành cho bậc học 
mầm non chúng ta. Nên tôi đã linh hoạt, có sự suy nghĩ đầu tư để bản thân tìm 
ra những phương pháp mới lạ, cần thay đổi tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen 
chữ viết một cách tích cực và có hiệu quả chất lượng. Bản thân cũng đưa ra 
được vài biên pháp nhằm giải quyết và khắc phục những gì mà còn tồn tại, khó 
khăn khi dạy trẻ làm quen với việc đọc và việc đồ đường nét của chữ viết. 
 Với tôi nhận thấy được khả năng tiếp thu về chữ của trẻ trong cùng một 
lớp học, ở cùng một độ tuổi giống như nhau. Nhưng khả năng tiếp thu mỗi trẻ 
đều khác biệt nhau, không trẻ nào giống trẻ nào cả. Có một số trẻ phát âm 
 Mai Lệ Huyền – GV trường mẫu giáo Hoa Cúc 3 Phương pháp dạy trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen chữ viết 
không biết. Điều đó chính là một thành công của giáo viên trong giờ dạy cho 
trẻ làm quen chữ cái.
 Bên cạnh đó, trong ngày họat động, sinh hoạt cùng với cô và bạn 
trong lớp, cô cần tạo ra cho trẻ nhiều đồ dùng, đồ chơi cho trẻ hoạt động. Đồng 
thời trên những đồ dùng, đồ chơi đó có sức lao động của trẻ tham gia cùng tạo 
ra. Chính trên những đồ dùng đó cô đưa ra một chữ cái và khi trẻ chơi với 
những đồ dùng đồ chơi đó trẻ sẽ cùng nhau chỉ và đọc những chữ cái có trên 
những đồ dùng đó. Từ đó giúp cho những cháu có kỉ năng nhận biết chậm về 
chữ dần dần được học qua bạn bè trên những đồ dùng đó. Những đồ dùng, đồ 
chơi này được cô thay đổi thường xuyên theo từng chủ đề trong năm và thay 
đổi tùy theo đề tài sao cho phù hợp.
 Đề cập đến nội dung phương pháp của quá trình chuẩn bị cho trẻ học 
làm quen với chữ cái thì giáo viên phải chuẩn bị đủ các đồ dùng đồ chơi được 
làm từ nguyên vật liệu thiên nhiên để trong hoạt động tránh được tình trạng 
nhàm cháng cho trẻ. Mà nhờ những đồ dùng, đồ chơi từ nguyên vật liệu mà 
giúp trẻ thích thú, thu hút, trẻ tích cực tham gia vào hoạt động một cách có hiệu 
quả trong giờ hoạt động làm quen chữ viết. Tuy nhiên bản thân người giáo viên 
phải biết cách sử dụng một cách họp lý, phù hợp, tránh tình trạng lạm dụng sẽ 
làm phân tang sự tập trung chú ý của trẻ vào việc chính mà chỉ tập trung vào 
những đồ chơi . Nắm bắt được sự hứng thú của trẻ trong giờ hoạt động đó tôi 
đã nghĩ đến việc tạo ra những đồ dùng, đồ chơi cho trẻ phải đảm những yêu 
cầu:
 o Môi trường chữ viết của trẻ phải đúng kiểu chữ .
 o Môi trường chữ viết cho trẻ hoạt động phải đảm bảo tính an toàn tuyệt 
 đối cho trẻ.
 o Môi trường đồ chơi phải phong phú , hấp dẫn, lôi cuốn
 o Môi trường chữ viết cho trẻ hoạt động phải phù hợp, gần gủi với trẻ
 o Các hoạt động trẻ phải tích cực, hứng thú..tư duy , sáng tạo , độc lập
 o Các hoạt động đó phải mang tính tái tạo, trí nhớ, quan sát
 o Các hoạt động mang tính gợi mở cho trẻ
 Mai Lệ Huyền – GV trường mẫu giáo Hoa Cúc 5 Phương pháp dạy trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen chữ viết 
 - Bản thân là giáo viên trực tiếp đúng lớp giảng dạy lớp lá nhiều năm.
 Nắm bắt kịp thời sự thay đổi của chuyên môn theo hướng đổi mới 
 tích cực “lấy trẻ làm trung tâm”
 - Được sự giúp đỡ của chị em đồng nghiệp qua các hoạt động làm quen 
 chữ viết thông qua việc thao giảng, dự giờ rút kinh nghiệm lẫn nhau.
 - Bản thân ham thích khám phá, tìm tòi để tìm ra những cái hay, mới 
 lạ, thích làm những đồ dùng từ các nguyên liệu mở để gây hứng thú, 
 gây sự chú ý và thu hút trẻ vào giờ hoạt động
 - Lớp có trang bị những đồ dùng , đồ chơi, hình ảnh kèm theo chữ to ở 
 góc học tập “ bé đọc sách”
 b. Khó khăn:
 - Một số cháu mới đi học năm đầu tiên nên chưa mạnh dạn, nhiều cháu 
 còn nói ngọng, nói lắp,...
 - Nhận thức của trẻ chênh lệch không đồng đều với nhau.
 - Phụ huynh ở lớp tôi nghề nghiệp chính chủ yếu là làm nông nên họ ít 
 có thời gian quan tâm đến việc học của các cháu
 - Một số trẻ bị ba mẹ bỏ rơi, trẻ mồ côi phải sống với cô dì, chú bác, 
 ông bà nên sự quan tâm của phụ huynh chưa cao.
 - Do trường mới thành lập và trên địa bàn có nhiều nhóm trẻ tư thục.
 - Đa số trẻ chưa học qua các lớp mầm- chồi
 - Phụ huynh chưa quan tâm, am hiểu sâu về môi trường chữ viết của trẻ 
 ở trường mẫu giáo 
 VD: phụ huynh chỉ muốn con học biết đọc, biết ghép vần các chữ 
 với nhau thành tiếng, từ, hay viết thành tên là rất thích có phụ huynh 
 nói với tôi “ sau tôi không thấy nó viết bài, bài học của bé không có 
 điểm, bé có được học chữ không?..”
 c. Thông qua số liệu thống kê :
 Vào đầu năm học của các cháu trong lớp, tôi có một số liệu thống kê cụ 
thể như sau:
 - Trẻ em mạnh dạng trao đổi với cô và bạn: 7/26
 Mai Lệ Huyền – GV trường mẫu giáo Hoa Cúc 7 Phương pháp dạy trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen chữ viết 
của trẻ được mở rộng, mạch lạc, rõ ràng hơn và sử dụng một cách chính xác, 
đúng lúc, đúng nơi hơn
 Thông qua các hình thức vừa chơi vừa học sẽ giúp trẻ trong việc đọc - đồ 
dễ dàng hơn. Giúp trẻ có những biểu tượng ghi nhớ về các từ có kèm theo hình 
ảnh minh họa và đọc theo truyện tranh chữ to, giúp trẻ hiểu mối quan hệ giữa 
lời nói và chữ viết.
 Từ những thực tế, tôi đã được nhìn thấy khả năng nhận biết chữ cái của trẻ 
nhanh hơn nếu chữ đó được gắn liền với một hình ảnh minh họa, hình ảnh 
quen thuộc thuộc như : chữ o gắn liền với tranh” quả nho, con gà gáy ò ó o,..” . 
Nên tôi luôn tìm những hình ảnh về con vật, đồ vật, hoa, quả ,.mang một chữ 
gắn liền với hình ảnh minh họa, làm những bộ tranh( truyện , thơ ,) được gắn 
liền với nó bỡi những dòng chữ to. Tất cả những góc chơi, những cây 
xanh,.trong lớp tôi đều dán các từ tương ứng lên chúng
 Vd: Ở góc “ bé chơi lắp ghép“ bé khéo”, thì tôi lại chọn thêm một vài 
hình ảnh như “ bé làm thợ xây, bé múa, bé vẽ khéo,.” Và trong những ngăn 
kệ đồ chơi tôi đều dán những băng từ “ gạch xây, khối vuông, đồ dùng nội trợ 
,.) . Hay nói một cách khác hơn nữa , phía dưới tranh của từng chủ đề tôi 
viết các từ, các câu phù hợp với tranh . Nhằm kích thích sự khám phá ham hiểu 
biết của trẻ về chữ cái và mở rộng sự nhận biết về hình dáng chữ cái cho trẻ .
 Ví dụ: Chủ điểm: Thế giới thực vật Tôi trưng bày sách, truyện tranh về hoa 
quả cùng với dòng chữ: “Thư viện của các loài hoa quả” Vào các giờ chơi, 
hoạt động chuyển tiếp giữa các hoạt động tôi thường tham gia “Đọc sách cùng 
trẻ” tôi hướng dẫn trẻ cầm sách đúng hướng, cách mở sách, lật trang xem sách. 
Hướng dẫn trẻ việc đọc của một trang sách: Đọc từ trái sang phải, từ trên 
xuống dưới.
 Với phương pháp lấy trẻ làm trung tâm, trẻ được trãi nghiệm làm cho giờ 
học đạt hiệu quả cao. Tôi thường tổ chức nhiều trò chơi mới để gây hứng thú 
cho trẻ. Tôi làm thêm nhiều đồ dùng, đồ chơi để phục vụ cho môn học làm 
quen chữ viết như: mỗi cháu có một bộ chữ cái rôky, còn có các bộ chữ bằng 
nhựa, bằng gỗ tập trung ở các góc học tập cho trẻ xem, tìm hiểu và tập ghép 
 Mai Lệ Huyền – GV trường mẫu giáo Hoa Cúc 9 Phương pháp dạy trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen chữ viết 
1,tiết 2 và tiết 3” từng tiết nó có một tính đặc trưng cho từng tiết,không có tiết 
nào giống tiết nào. Tôi tìm ra được cái điểm riêng của chúng rồi tôi tiến hành 
chuẩn bị đồ dùng cho từng tiết khác nhau và cách thực hiện cũng như tiến hành 
hoạt động cũng khác nhau. Sau cho trẻ có một ấn tượng nhân biết, ghi nhớ về 
hình dạng cũng như cấu tạo, cách đồ nét chữ, cách tìm chữ thông qua các từ, 
tiếng theo yêu của bài thực hành về chữ đó.
 VD :sử dụng các hình thức dạy trẻ làm quen chữ viết như : Đối với việc 
làm quen chữ “ a,ă,â” ở chủ đề động vật .Tôi sẽ sử dụng các hình thức ( cho trẻ 
được ghép từ bằng thẻ chữ cái rời để hoàn thành từ hoàn chỉnh “ con trăn, con 
cá,) . Đồng thời cho trẻ ghép từ trên máy vi tình thông qua pawerpont, hoặc 
tôi chọn một chậu nước thả chú cá vàng vào bơi trong chậu nước đó. Cho trẻ tự 
do tả về hành động của chú cá dưới nước ( chú cá đang bơi, đang đốp mồi,) . 
Rồi cô cho trẻ ghép từ “ con cá “ theo kiểu sao chép từ , trong đó “ cá” có chữ 
“ a”. Từ thực tế cô cho trẻ mô tả về hành động, môi trường sống của “ cá” và 
liên tưởng đến một số con vật khác mà trẻ biết hay gần gủi với trẻ,Trẻ trực 
tiếp được quan sát, được nhìn thấy và đó cũng là động lực kích thích tính tò 
mò, làm khơi dậy óc tưởng tượng dẫn tới sự tập trung cao hơn trong hoạt động 
học. Khi đó kết hợp thêm sự gợi mở, hướng dẫn khéo léo của cô làm tăng thêm 
sự hứng thú và giúp trẻ đi vào hoạt động học một cách nhẹ nhàng, tích cực 
hơn.
 Hay cho trẻ nhận biết về hình dạng chữ a,ă,â hay nhiều chữ cái khác 
nữa. Tôi cho trẻ chơi các trò chơi có liên quan đến chữ vừa học bằng nhiều 
hình thức chơi khác nhau như: cho trẻ cắt chữ cái vừa học bằng giấy màu, dùng 
giấy loại xoe lại để tạo thành chữ, cho trẻ dùng dây kẽm, dây dẻo làm hoa vonl 
để tạo thành chữ cái, dùng đất nặn để nặn thành các chữ cái theo yêu cầu của 
cô, hay dùng các nguyên vật liệu thiên nhiên “ vỏ sò, nắp chai, lá cây,” trẻ sẽ 
dùng chúng để sắp xếp sao để tạo thành chữ cái đã học “ a,ă,â hay nhiều chữ 
cái khác nhau mà xếp theo yêu cầu của cô. Từ đó hoạt động học của trẻ thêm 
phần sôi nổi, hấp dẫn,trẻ được đắm mình vào việc sắp xếp các nguyên vật 
liệu thiên nhiên, nguyên vật liệu phế thải để hoàn thành nhiệm vụ học mà trẻ 
 Mai Lệ Huyền – GV trường mẫu giáo Hoa Cúc 11