SKKN Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc cấp THCS

 SKKN: Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc cấp THCS
 ĐỀ TÀI
 SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC 
 ÂM NHẠC CẤP THCS
I .LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật nhằm phản ánh hiện thực khách quan 
bằng những hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh. ở nhà trường THCS mục 
tiêu của môn học âm nhạc là thông qua việc giảng dạy một số vấn đề sơ giản về 
nghệ thuật âm nhạc, nhằm phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc của học sinh tạo 
nên một trình độ văn hoá âm nhạc nhất định, trình độ văn hóa phổ thông hay trình 
độ học vấn phổ thông ở bậc THCS là do tất cả những hoạt động giáo dục và các 
môn học tạo dựng nên, trong đó có cả “ văn hóa âm nhạc” từ đó góp phần đào tạo 
có chất lượng những lớp người có ích cho xã hội.
 Chúng ta nên hiểu rằng: Môn Âm nhạc ở trường THCS không nhằm đào tạo 
những người làm nghề Âm nhạc, những diễn viên, những nhạc sĩ hay ca sĩmà 
mục đích chính là thông qua môn học này để tác động vào đời sống tinh thần của 
các em nhằm thực hiện nhiệm vụ giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cho học sinh, nhằm 
xây dựng và phát triển năng lực cảm thụ Âm nhạc cho các em. Muốn làm được 
diều đó nhất thiết các em phảI được tiếp cận với Âm nhạc đích thực, bản thân các 
em phải là người trực tiếp tham gia ca hát, được nghe nhạc chứ không phải là được 
nghe những bài học lí thuyết khô cứng xoay quanh những kí hiệu Âm nhạc đơn 
thuần. Tuy nhiên Âm nhạc trong trường THCS với tư cách là một môn học riêng lẽ 
song mục đích của nó nhằm trang bị cho các em những kiến thức kĩ năng giúp 
khơI dậy sự say mê sáng tạo trong hoạt động Âm nhạc cũng như các hoạt động 
khác của nhà trường.
 Âm nhạc là một bộ môn năng khiếu giúp học sinh cảm thấy thoải mái, vui 
vẻ hơn sau những giờ học căng thẳng từ đó phần nào thúc đẩy phong trào văn hóa 
văn nghệ trong lớp, trong trường thích vui tươi lành mạnh trong giảng dạy Âm 
nhạc cho tất cả các đối tượng củng cần có phương pháp, nghệ thuật để truyền tải 
được nội dung vì đa số học sinh có năng khiếu rất ít. Đổi mới phương pháp giáo 
Giáo viên: Hà Minh Tú Trường THCS Thới Hòa 1 SKKN: Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc cấp THCS
 Nhận thức được tầm quan trọng của công nghệ thông tin, trong năm học này 
bản thân tôi đã tự tìm tòi học hỏi trên các cổng thông tin đại chúng, học hỏi ở các 
bạn bè đồng nghiệp, đồng môn nhằm tích luỹ và nâng cao trình độ chuyên môn 
nghiệp vụ của mình, từng bước theo kịp với thời đại Công nghiệp hoá - Hiện đại 
hoá đất nước, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục nhằm nâng cao chất lượng, 
đem lại hiệu quả giáo dục thật tốt, nhất là bộ môn mình giảng dạy.
2. Cơ sở thực tiễn 
2.1 Mục tiêu của môn âm nhạc
 Như đã phân tích ở phần trên (mục I), thì mục tiêu của bộ môn âm nhạc ở 
trường tiểu học chủ yếu là thông qua môn hát nhạc để phát triển năng lực cảm thụ 
âm nhạc, nâng cao thị hiếu thẩm mĩ cho học sinh, đồng thời góp phần giáo dục tư 
tưởng, tình cảm tích cực, góp phần đào tạo có chất lượng, những người lao động 
mới, phát triển toàn diện.
 Hình thành cho học sinh cơ sở ban đầu thật tốt đẹp, cần thiết thiết cho sự phát 
triển lâu dài về tình cảm, trí tuệ và thể chất. Đây là quá trình tác động có tổ chức và 
định hướng chặt chẽ, liên tục, cụ thể là:
 + Mục tiêu đầu tiên chính là phát triển sự ham thích và sự hưởng ứng say mê đối 
với âm nhạc, làm cho học sinh có nhu cầu được tham gia học tập âm nhạc.
 + Phát triển thính giác nhạy cảm ở học sinh, đây là một đặc trưng cơ bản và rỏ 
nét nhất của môn âm nhạc, là bộ môn nghệ thuật của tai nghe.
 + Phát triển những kỹ năng và thói quen về ca hát phổ thông.
 + Phát triển tình cảm thẩm mĩ, thị hiếu nghệ thuật lành mạnh, trong sáng, phong 
phú, từ đó hình thành nhân cách.
 + Phát triển tình cảm thẩm mĩ chính là sự phát triển xúc cảm qua sự nghe, thấy. 
Những xúc cảm này không thể dùng lời thay thế. Mỗi bài hát đều có khã năng biểu 
cảm và sức sống đó vang lên đầy đủ, tạo ra tình yêu thiên nhiên đất nước và con 
người, nhu cầu thái độ tha thiết đối với vẻ đẹp mà mình cảm nhận để giữ gìn và 
phát triển vươn lên...
2.2 Nội dung của bộ môn âm nhạc
Giáo viên: Hà Minh Tú Trường THCS Thới Hòa 3 SKKN: Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc cấp THCS
 Trong mỗi tiết dạy âm nhạc, dù đó là nội dung gì: học hát, tập đọc nhạc hay âm 
nhạc thường thức, việc học sinh quan sát tài liệu, tư liệu và giáo viên quan sát mức 
độ chú ý của học sinh là hết sức cần thiết.
2. Phương pháp đàm thoại
 Trao đổi mạn đàm với học sinh để tìm hiểu tâm tư suy nghĩ và sở thích của các 
em khi tham gia học tập môn âm nhạc. Ngoài ra trao đổi mạn đàm với các bạn bè 
đồng nghiệp, đồng môn tìm ra những giải pháp để lôi cuốn học sinh tham gia học 
tập môn âm nhạc với thái độ tích cực.
3. Phương pháp đối chiếu so sánh
 Dự giờ các bạn bè đồng nghiệp, đồng môn và đối chiếu với những tiết học 
không sử dụng công nghệ thông tin.
4. Phương pháp điều tra
 Qua điều tra cho thấy 100% học sinh và giáo viên đều húng thú với ứng dụng 
công nghệ thông tin trong mỗi tiết dạy - học.
IV. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. Sự cần thiết của ứng dụng CNTT trong dạy học, thực hiện đổi mới phương 
pháp giáo dục
 Trong những năm trở lại đây, ứng dụng CNTT trong dạy học được đẩy mạnh và 
đã đạt được hiệu quả tích cực. Một trong những yếu tố dễ nhận thấy nhất là một 
giờ học có ứng dụng CNTT thì việc truyền đạt kiến thức – luyện tâp kỹ năng của 
giáo viên được cải thiện, học sinh dễ tiếp thu bài học và giờ học sinh động, lôi 
cuốn các em vào bài học và chất lượng giờ học được nâng cao. Tất cả các môn học 
đều có đặc thù khác nhau, vì vậy việc vận dụng các thiết bị công nghệ và phần 
mềm tin học cũng khác nhau nhưng nhìn chung ứng dụng CNTT trong dạy học là 
một việc làm hết sức cần thiết nhằm nâng cao chất lượng dạy học và từng bước đổi 
mới phương pháp dạy học theo hướng hiện đại hoá, không những đáp ứng nhu cầu 
bộ môn mà còn dần dần tạo cho học sinh làm quen với phương pháp học tập hiện 
đại, giáo viên cũng từng bước nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ của mình để đáp ứng 
với yêu cầu công tác trong thời đại mới. 
Giáo viên: Hà Minh Tú Trường THCS Thới Hòa 5 SKKN: Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc cấp THCS
trên môi trường Windows (hệ điều hành phổ biến ở Việt Nam) nên việc cài đặt, sử 
dụng rất thuận tiện.
 Thiết bị dạy học môn âm nhạc cũng đơn giản và dễ tìm kiếm ngoài thị trường. 
Một trong những thiết bị cần thiết nhất cho bộ môn là đàn phím, hiện nay đã được 
trang bị và sử dụng hiệu quả. Kế đến là thiết bị nghe – nhìn và thiết bị giao tiếp 
giữa đàn Organ với máy tính (MIDI Cable). Nếu soạn giảng bằng giáo án điện tử 
thì các thiết bị trên đã được tích hợp trong hệ thống máy tính nên việc giảng dạy 
tiết một học âm nhạc sẽ được thực hiện một cách đơn giản, không cầu kì trong việc 
chuẩn bị thiết bị, phòng ốc.
* Một số phần mềm ứng dụng trong dạy học Âm nhạc:
 Trong những năm thực tế giảng dạy, ngoài việc sử dụng các trang thiết bị đã được 
cấp, việc ứng dụng thêm các phần mềm kết hợp với các thiết bị công nghệ khác đã 
tạo được không khí khác hẳn trong các tiết học âm nhạc và hiệu quả được nâng 
cao, các phần mềm được khai thác và sử dụng là phần mềm ENCORE (của hãng 
PASSPORT GVOX), phần mềm CAKEWALK PRO AUDIO (của hãng Twelve 
Tone Systems) và phần mềm PROSHOW GOLD (của hãng PHOTODEX 
CORPORATION). Cụ thể phương pháp ứng dụng trong các phân môn như sau:
 SƠ LƯỢC CHƯƠNG TRÌNH ENCORE 4.5.3
A.Cửa sổ chính : 
 Sau khi mở chương trình Encore sẽ cho cửa sổ chính như hình (H1.1).
H1.1
Trên cửa sổ chính dòng nhạc mặc nhiên được định sẵn: 
Giáo viên: Hà Minh Tú Trường THCS Thới Hòa 7 SKKN: Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc cấp THCS
 H1.2
 4. Thanh công cụ : (Tool Bar - H1.3)
 Thanh công cụ được đặt thẳng đứng, bao gồm nhiều thanh chức năng đặt 
chồng lên nhau - Chỉ xuất hiện một trong các thanh (Thanh Notes - Thanh Clefs - 
Thanh Graphics - Thanh Epressons - Thanh Tools - Thanh Dynamics - Thanh 
Marks 1 - Thanh Marks 2 - Thanh Symbols - Thanh Guitar - Thanh Color)
*Lưu ý : Trên thanh công cụ có hai nơi cần lưu ý : (H1.4) 
- Khoảng trống 1: Bấm vào đây để dời thanh công cụ.1 
- Hộp điều khiển 2: Bấm vào đây để chuyển đến từng thanh cụ thể. 
 a. Thanh Graphics : (Đồ họa)
 H1.4
 - Thanh đồ họa dùng để viết chữ.
 - Ghi hợp âm ở dạng chữ, dạng thế bấm hợp âm trên Guitar.
 - Vẽ đường thẳng, đường bao dạng tròn, vuông với các nét đậm, nhạt 
khác nhau.
 b. Thanh Clefs : (Khóa nhạc)
 - Trên thanh khóa nhạc có các nút để ghi khóa nhạc: khóa Sol, khóa Fa, khóa 
Đô...
 c. Thanh Color : (Màu)
 - Thanh màu dùng để trang trí bản nhạc có nhiều màu sắc khác nhau
Giáo viên: Hà Minh Tú Trường THCS Thới Hòa 9 SKKN: Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc cấp THCS
 5. Thanh cuộn dọc, thanh cuộn ngang, màn hình chương trình Encore.
B.Mở một tập tin mới : 
 - Để mở tập tin mới : [File New] hoặc tổ hợp phím [Ctrl + N]. Màn hình 
sẽ hiện ra hộp thoại Choose Page Layout : [H1.6]
 - Trong phần Layout : (Phần này khi chúng ta chọn Single Staves trong Staff 
Format thì cả 3 ô đều sáng lên lưu ý các nghĩa của nó
 - Staves per system: Số khuông nhạc trên dòng nhạc.
 - Systems per page: Số dòng nhạc trong trang.
 - Measures per system: Số ô nhịp trên dòng nhạc.
 - Trong phần Staff Format: 
 - Định dạng khuông nhạc sẵn đó là: Dùng khuông đơn (Single Staves), Piano 
hoặc Piano - Vocal.
 1. Staff Format : Định dạng khuông nhạc 
 a. Single Staves : Khuông đơn, được dùng phổ biến để ghi bản nhạc, phần này 
là phần hay dùng cho giáo viên dạy nhạc phổ thông. 
 - Ví dụ : Bài Đi cấy - Dân ca Thanh Hóa được viết bằng khuông đơn. 
Giáo viên: Hà Minh Tú Trường THCS Thới Hòa 11 SKKN: Sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học Âm nhạc cấp THCS
 - Ví dụ :
a/ Phần mềm Encore ứng dụng trong việc giảng dạy Tập đọc nhạc:
- ¦u ®iÓm cña phÇn mÒm nµy lµ cã thÓ 
t¹o mét b¶n tËp ®äc nh¹c ®­îc thùc thi 
®éng gièng y hÖt b¶n tËp ®äc nh¹c 
®­îc in trong s¸ch gi¸o khoa. Tõ c¸ch 
thÓ hiÖn vÒ h×nh thøc lÉn kÕt cÊu c©u 
nh¹c, « nhÞp.., ®iÒu nµy gióp häc sinh 
dÔ quan s¸t bëi c¸c bµi tËp ®äc nh¹c 
®Òu ®­îc trÝch tõ c¸c ca khóc vµ 
th­êng lµ rÊt ng¾n. Bµi tËp ®äc nh¹c 
®­îc thÓ hiÖn toµn mµn h×nh gióp gi¸o 
viªn cã thÓ h­íng dÉn c¸ch thùc hiÖn c¸c kÝ hiÖu, cao ®é, tr­êng ®é dÔ dµng vµ häc 
sinh dÔ n¾m b¾t. PhÇn mÒm ENCORE khi thùc hiÖn bµi tËp ®äc nh¹c sÏ cã tiÕng 
ph¸ch gâ vµ ®­îc hiÓn thÞ trªn mµn h×nh mét c¸ch chÝnh x¸c vµ râ rµng. Chøc n¨ng 
biÓu diÔn theo c¸c kÝ hiÖu ©m nh¹c ®­îc so¹n s½n ®­îc thùc hiÖn tù ®éng, häc sinh 
dÔ dµng theo dâi bµi vµ n¾m b¾t cao ®é, tr­êng ®é, c¸c ©m h×nh tiÕt tÊu.
- Víi phÇn mÒm nµy, nÕu gi¸o viªn t¹o ®­îc b¶n tËp ®äc nh¹c gièng víi c¸ch tr×nh 
bµy trong s¸ch gi¸o khoa th× hiÖu qu¶ bµi d¹y sÏ rÊt tèt. TËp ®äc nh¹c lµ mét ph©n 
m«n khã víi ®a sè häc sinh, c¸c em chuÈn bÞ bµi ë nhµ vµ khi quan s¸t trªn mµn 
h×nh víi c¸ch tr×nh bµy gièng y hÖt c¸c em ®· so¹n th× viÖc thùc hµnh bµi tËp ®äc 
nh¹c sÏ ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch dÔ dµng. 
Giáo viên: Hà Minh Tú Trường THCS Thới Hòa 13